Thẩm quyền giải quyết thủ tục hộ tịch của cấp xã từ 1/7/2025

1. Thủ tục hộ tịch là gì?

     Theo quy định tại Luật hộ tịch 2014 có hiệu lực hiện hành, hộ tịch là những sự kiện được quy định tại Điều 3 của Luật này, xác định tình trạng nhân thân của cá nhân từ khi sinh ra đến khi chết. 

     Tại Luật này cũng nêu định nghĩa về đăng ký hộ tịch là: việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận hoặc ghi vào Sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch của cá nhân, tạo cơ sở pháp lý để Nhà nước bảo hộ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, thực hiện quản lý về dân cư.

     Thủ tục đăng ký hộ tịch được chia thành 4 nhóm là: 

• Xác nhận vào Sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch bao gồm: khai sinh; kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; thay đổi, cải chính hộ tịch, xác định lại dân tộc, bổ sung thông tin hộ tịch và Khai tử.
• Ghi vào Sổ hộ tịch việc thay đổi hộ tịch của cá nhân theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền bao gồm: thay đổi quốc tịch; xác định cha, mẹ, con; xác định lại giới tính; nuôi con nuôi, chấm dứt việc nuôi con nuôi; ly hôn, hủy việc kết hôn trái pháp luật, công nhận việc kết hôn; công nhận giám hộ; tuyên bố hoặc hủy tuyên bố một người mất tích, đã chết, bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.
• Ghi vào Sổ hộ tịch sự kiện: khai sinh; kết hôn; ly hôn; hủy việc kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; xác định cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; thay đổi hộ tịch; khai tử của công dân Việt Nam đã được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài.
• Xác nhận hoặc ghi vào Sổ hộ tịch các việc hộ tịch khác theo quy định của pháp luật.

     Về thẩm quyền giải quyết đăng ký hộ tịch được Luật hộ tịch quy định cho ủy ban nhân dân cấp xã, ủy ban nhân dân cấp huyện, cơ quan đại diện ngoại giao của Việt Nam tại nước ngoài.

     Tuy nhiên, trong bối cảnh mới ở nước ta đã chấm dứt hoạt động của chính quyền cấp huyện, ngày 11/06/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 120/2025/NĐ-CP, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2025, theo đó thẩm quyền giải quyết một số thủ tục hộ tịch được chuyển giao cho cấp xã.

2. Các thủ tục hộ tịch được giao thẩm quyền cho cấp xã từ 1/7/2025

     Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 120/2015/NĐ-CP, từ ngày 1/7/2025, ủy ban nhân dân cấp xã được giao thêm thẩm quyền để thực hiện các thủ tục hộ tịch sau đây:

• Xác nhận vào Sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch có yếu tố nước ngoài sau đây: Khai sinh; kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; thay đổi, cải chính hộ tịch, xác định lại dân tộc, bổ sung thông tin hộ tịch; khai tử.
• Đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch cho công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên cư trú ở trong nước; xác định lại dân tộc;
• Ghi vào Sổ hộ tịch sự kiện của công dân Việt Nam đã đã được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài: khai sinh; kết hôn; ly hôn; hủy việc kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; xác định cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; thay đổi hộ tịch; khai tử

3. Tổng hợp các thủ tục hộ tịch thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp xã

     Như vậy, từ ngày 1/7/2025, với việc được giao tiếp nhận một số thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện trước đây, phạm vi thẩm quyền của UBND cấp xã đã được mở rộng hơn rất nhiều, hầu hết các thủ tục hộ tịch người dân đều có thể thực hiện tại UBND cấp xã.

     Dưới đây là tổng hợp các thủ tục hộ tịch thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã từ 1/7/2025:

     Xác nhận vào Sổ hộ tịch các sự kiện hộ tịch cho mọi đối tượng, không phân biệt có yếu tố nước ngoài hay không, không phụ thuộc vào độ tuổi:

• Khai sinh;
• Kết hôn;
• Giám hộ;
• Nhận cha, mẹ, con;
• Thay đổi, cải chính hộ tịch, xác định lại dân tộc, bổ sung thông tin hộ tịch;
• Khai tử.

     Ghi vào Sổ hộ tịch việc thay đổi hộ tịch của cá nhân theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền:

• Thay đổi quốc tịch;
• Xác định cha, mẹ, con;
• Xác định lại giới tính;
• Nuôi con nuôi, chấm dứt việc nuôi con nuôi;
• Ly hôn, hủy việc kết hôn trái pháp luật, công nhận việc kết hôn;
• Công nhận giám hộ;
• Tuyên bố hoặc hủy tuyên bố một người mất tích, đã chết, bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.

     Ghi vào Sổ hộ tịch sự kiện của công dân Việt Nam đã được giải quyết tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài: khai sinh; kết hôn; ly hôn; hủy việc kết hôn; giám hộ; nhận cha, mẹ, con; xác định cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; thay đổi hộ tịch; khai tử 

     Xác nhận hoặc ghi vào Sổ hộ tịch các việc hộ tịch khác theo quy định của pháp luật.

     Bên cạnh việc được giao tiếp nhận giải quyết một số thủ tục thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện trong lĩnh vực hộ tịch thì một số vấn đề thuộc lĩnh vực nuôi con nuôi dưới đây cũng thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã từ ngày 01/7/2025: 

• Báo cáo Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về tình hình giải quyết việc nuôi con nuôi và thực hiện pháp luật về nuôi con nuôi tại địa phương.
• Xác nhận công dân Việt Nam thường trú ở khu vực biên giới đủ điều kiện nhận trẻ em của nước láng giềng cư trú ở khu vực biên giới làm con nuôi.

     Việc cải cách này có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với người dân, giúp giảm đáng kể gánh nặng hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí khi thực hiện các thủ tục hành chính nói chung và thủ tục trong lĩnh vực hộ tịch nói riêng.

     Từ ngày 1/7/2025, trẻ em sinh ra có bố hoặc mẹ là người nước ngoài được đăng ký khai sinh tại UBND cấp xã.

     Thủ tục ghi chú kết hôn sau khi đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài do ủy ban nhân dân cấp xã giải quyết.